سوزش، تکرر و بیاختیاری ادرار در زنان پس از یائسگی
معمولا عوارض یائسگی در زنان بسیار زیاد است و با تغییراتی در سیستم مجاری ادرار و مواجه شدن با مشکلاتی مانند سوزش ادرار، همراه است.همچنین گر گرفتگی زنان در این دوران بسیار شایع است. مهمترین علت سوزش ادرار ، آتروفی دستگاه ادراری-تناسلی است که به معنای تحلیل رفتن بافت داخلی مجاری ادرار و واژن است. مشکلات مجاری ادرار به دو علت ایجاد میشود: اول اینکه با یائسه شدن میزان ترشح هورمون استروژن کاهش مییابد وکاهش ترشح استروژن باعث کاهش قدرت مجاری ادرار برای کنترل ادرار میشود. دوم این که بالا رفتن سن (که با یائسگی همراه است) اثرات منفی بسیاری بر بافتها و اندامهای لگنی دارد که باعث بروز علائم بسیاری از جمله مشکلات ادراری میشود. در این حالت شخص دچار تکرر ادرار میشود، احساس فوریت شدید برای ادرار کردن میکند، گاهی نمیتواند ادرار خود را کنترل کند (بی اختیاری ادرار)، دچار خشکی، سوزش و خارش واژن میشود و به طور مکرر به عفونت دستگاه تناسلی پس از یائسگی مبتلا میشود.
علتها و دلایل مشکلات ادراری بعد از یائسگی
با شروع دوران یائسگی میزان ترشح هورمون استروژن کاهش مییابد و این مساله اصلیترین علت آتروفی دستگاه ادراری-تناسلی است. آتروفی به معنای تحلیل رفتن حجم عضلات است و آتروفی دستگاه ادراری-تناسلی به معنای تحلیل رفتن بافت جدارهی داخلی مجاری ادرار و واژن میباشد.
کاهش سطح استروژن باعث ضعیف شدن مثانه (که ادرار در آن جمع میشود) و مجرای ادرار میشود و در نتیجه شخص برای نگه داشتن ادرار با مشکلاتی مواجه میشود.
کاهش استروژن همچنین بر میزان اسیدی بودن واژن تاثیرگذار است که این موضوع به نوبه خود باعث آسیب پذیر شدن محیط واژن نسبت به عفونت و رشد قارچها و باکتریها میشود.
در روش HRT (که به عنوان هورمون درمانی، هورمون درمانی یائسگی و روش جایگزینی استروژن نیز شناخته میشود) از هورمونهای زنانه (استروژن و پروژسترون) برای درمان علائم شایع یائسگی و پیری استفاده میشود. پزشکان ممکن است این روش را در طول یائسگی یا پس از آن توصیه کنند.
علائم ناشی از یائسگی زنان میتواند باعث پرولاپس اندامهای داخل لگن شود، در این حالت یک یا چند اندام داخل لگنی ممکن است دچار افتادگی شود و به داخل واژن برگشت کند. البته ممکن است این پرولاپس بر اثر فشار زیاد بعد از یک زایمان طبیعی ایجاد شده باشد که بعد از یائسگی بارزتر و شدیدتر شده است. چنین فشار شدیدی همچنین باعث آسیب به عضلات کف لگن و بروز مشکلات مجاری ادرار در آینده میشود.
علائم و نشانههای مشکلات ادراری بعد از یائسگی
تاثیر علائم ناشی از آتروفی دستگاه ادراری-تناسلی در افراد مختلف بسیار متفاوت است و میتواند تنها در حد یک مزاحمت کوچک باشد یا باعث افسردگی و ناراحتی شدید شخص شود. برخلاف دیگر علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، آتروفی دستگاه ادراری-تناسلی با بالا رفتن سن رفته رفته شدیدتر میشود.
علائم ناشی از آتروفی دستگاه ادراری-تناسلی عبارتند از:
- بی اختیاری ادرار: ممکن است شخص بر اثر کوچکترین فشاری مانند خندیدن، سرفه کردن یا حرکت دادن ناگهانی بدن، کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
- احساس فوریت شدید برای ادرار: شخص احساس فوریت بسیار شدیدی برای ادرار کردن میکند که گاهی باعث میشود قبل از رسیدن به دستشویی کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
- افزایش تعداد دفعات ادرار در طول روز
- چندین بار بیدار شدن از خواب به علت احساس نیاز به دستشویی رفتن
علائم ناشی از آتروفی واژن عبارتند از:
- کاهش حجم بافت داخلی واژن
- احساس خشکی، سوزش و خارش در واژن
- درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
- خونریزی واژن
- عفونتهای ادراری مکرر
علائم پرولاپس اندامهای لگنی عبارتند از: بیاختیاری ادرار و درد و سوزش در هنگام ادرار کردن.
راه و روشهای درمان مشکلات ادراری پس از یائسگی
اصلیترین بروز مشکلات دستگاه ادراری-تناسلی در دوران بعد از یائسگی، کاهش ترشح استروژن است. از اینرو برای درمان این مشکل از روش هورمونتراپی استفاده میشود. این روش به بهبود بسیاری از علائم ناشی از آتروفی واژن و مجرای ادرار کمک میکند. انجام روش هورمونتراپی سیستمیک (مصرف هورمون به صورت قرص که بر کل بدن تاثیر میگذارد) ممکن است علائمی مانند احساس فوریت برای ادرار، درد و سوزش در هنگام ادرار را حل کند، اما تاثیر آن بر آتروفی دستگاه ادراری تناسلی هنوز ثابت نشده است. برای درمان آتروفی واژن میتوان از عمل مونالیزا تاچ استفاده کرد.
در روش هورمونتراپی موضعی، هورمون استروژن به صورت دارو به موضع مورد نظر مالیده میشود. این روش میتواند در کاهش علائمی مانند تکرر ادرار، فوریت ادرار و رفع علت بی اختیاری ادرار در زنان موثر باشد و همچنین از آتروفی دستگاه ادراری-تناسلی و عفونت مکرر مجرای ادرار پیشگیری کند.
البته بسیاری از زنان به خاطر دلایلی نمیتوانند از این روشهای درمانی استفاده کنند، از جمله زنانی که سابقه ابتلا به سرطان سینه داشتهاند. روشهای درمانی غیر هورمونی برای کنترل مشکلات مربوط به اندامهای لگنی و ضعف عضلات کف لگن شامل موارد زیر میشود:
- کاهش مصرف کافئین
- آموزش کنترل مثانه برای افزایش تحمل مثانه در نگه داشتن ادرار به کمک دستگاه بیوفیدبک
- داشتن وزن طبیعی و کنترل وزن
- پرهیز از انجام کارهایی که به ناحیه لگن فشار وارد میکنند.
- انجام تمرینات لگن برای تقویت عضلات کف لگن
- تحریک الکتریکی عضلات مثانه
- استفاده از وسایل مخصوص: گاهی پزشکان از وسایلی به نام پساری (pessary) استفاده میکنند که آن را داخل واژن میگذارند تا از پرولاپس مثانه جلوگیری کنند.
- روشهای جراحی گوناگون برای درمان پرولاپس اندامهای لگنی.
لیزر مونالیزا تاچ چگونه عمل میکند?
روش مونالیزا تاچ بدون جراحی واژن و به صورت سرپایی و در محل کلینیک انجام میشود و جلسه درمانی تنها پنج دقیقه طول میکشد. ابتدا پروب دستگاه به آرامی در کانال واژینال قرار داده میشود و سپس پرتوهای لیزر CO2 به دیوارهی واژن تابانده میشود.
سالهای زیادی است که در بسیاری از زمینههای پزشکی از تکنولوژی لیزر استفاده میشود. با اعمال لیزر با دیوارهی واژن، اشعههای لیزر CO2 از سطح خارجی دیوارهی واژن عبور میکند و با اثر گذاری بر لایههای زیرین، موجب تحریک کلاژنسازی در این بافتها میشود. هرچند اثرات کلاژنسازی در بافت واژینال به مرور زمان آشکار میشوند، اما بسیاری از زنان حتی بعد از اولین جلسه درمانی نیز تغییرات محسوسی را در بهبود علائم مشاهده میکنند.
